شوراهای اسلامی یک نهاد مردمی در نظام مردم سالاری دینی است که هم دارای ارزش‌های اعتقادی و هم جایگاه قانونی بوده و مبنی بر آرای عمومی و مشارکت داوطلبانه مردم است با عنایت به سه ویژگی بارز اعتقادی بودن قانونی و مردمی بودن نقشه بسیار مهمی در توسعه سیاسی اجتماعی اقتصادی و فرهنگی کشور دارا می باشداهمیت و جایگاه ویژه آن در کتاب آسمانی قرآن مجید در سوره مبارکه شورا آیه ۳۸ و امرهم شورا بینهم و در آیه ۱۵۹ سوره مبارکه آل عمران و مشاوره ها و اسلام عنوان شده است در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ۸ اصل از اصول ۱۰۱-۱-۱-۷ تا ۱۰۶ به این امر نیز اختصاص داده شده است تاسیس نهاد شوراها جلب مشارکت مردم در عرصه‌های مختلف شهری و کاهش تصدی‌گری دولتی که در این عرصه توفیقات خوبی حاصل شده و فعالیت‌های چشمگیری صورت گرفته اما چالش‌هایی هم پیش روی شوراهای اسلامی وجود دارد یکی از اساسی ترین آنها عدم تحقق مدیریت واحد شهری و محدود کردن شورا به شورای شهرداری است
اصل شورا به عنوان شیوه ای قابل اجرا در مدیریت سیاسی جامعه اسلامی پذیرفته شده و بر آن تاکید شده است در اهمیت شورا در اسلام همین بس که سوره ای در قران با ۵۴ آیه به نام شورا نامگذاری شده است قرآن شورا را به دو صورت معرفی می کنند یکبار با تبیین خصایص مومنان و رهروان راه مکتب اصلی شورا را به عنوان یک خصوصیت جوشیده از ایمان و جامعه اسلامی معرفی می کند چنان که در سوره شورا آیه ۳۸ آمده است افراد شایسته با ایمان کسانی هستند که اجابت نمودند ندای پروردگارشان را و امورشان را بین خود به شورا می‌گذارند قران مجید در جای دیگر شورا را به صورت یک فرمان و دستور الهی بیان می کند التزام به نظام شورا را بر پیامبر مقرر می‌دارد بر احترام به دیدگاه ها و نظارت پیروان مکتب تاکید می ورزد و آنرا یکی از خصیصه های رهبری و از رموز پیروزی می شمارد در همین زمینه آیه ۱۵۹آل عمران تصریح می دارد << پس به سبب رحمتی از خدا با آنان نرمی نمودی و اگر تندخویی و سخت دل بودی البته ازدورت پراکنده می شوند پس از آنان درگذر و برایشان آمرزش بخواه و در امور با آنان مشورت کند و چون تصمیم گرفتیم باید بر خدا توکل کنید زیرا خدا توکل کنندگان را دوست می دارد>> بحث شورا در قرآن و اسلام به ذات دین مبین اسلام می باشد که هم قرآن به هم اسلام سرسختانه با استبداد مقابله می‌کنند به همین لحاظ افراد نسبت به یکدیگر برتری ندارند از سوی دیگر شورا در چارچوب نظریه حاکمیت مردمی می گنجد که در آن هر یک از افراد مردم مساوی اند و بدون سلطه یکی بر دیگری در تعیین سرنوشت خویش حسب السهم نقش تعیین کننده دارند بر اساس اصل یکصدم قانون اساسی و برای پیشبرد سریع برنامه‌های اجتماعی اقتصادی عمرانی بهداشتی فرهنگی آموزشی و سایر امور رفاهی اولین قانون شوراهای اسلامی کشور در سال ۱۳۶۱ از تصویب مجلس شورای اسلامی گذشت سپس این قانون در پنج نوبت دچار تغییرات و اصلاحاتی شد و نهایتاً آخرین اصلاح آن در پنجمین دوره مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۷۵ انجام شد.
در ۱۷ اسفند سال ۱۳۷۷ اولین دوره انتخابات سراسری شوراهای اسلامی با استقبال چشمگیر مردم در بیش از ۴۰ هزار حوزه انتخاباتی برگزار گردید و حدود ۲۰۰ هزار نفر از منتخبین مردم جهت اداره امور شهرها و روستاهای کشور به عنوان عضو شورای اسلامی شهر و روستا برگزیده شدند شروع به کار شوراهای اسلامی از ۹ اردیبهشت ۱۳۷۸ و همزمان با پیام تاریخی حضرت امام خمینی در خصوص شوراها و با صدور پیام رهبر فرزانه انقلاب آغاز گردید شورای اسلامی دوره سوم از ۹ اردیبهشت ۱۳۸۶ فعالیت خود را به طور رسمی آغاز نمود
بخشی از پیام امام خمینی در خصوص شورای اسلامی :
این چیزی که الان لازم است بر همه آقایان در همه شما جوانان بزرگان و بر همه قشرهای ملت این است که چشم های شان را باز کنند با مطالعه با دقت افرادی که برای شوراها تعیین می‌کنند استفاده خاصی را داشته باشد اول: اینکه مومن باشند مومن به این نهضت باشند جمهوری اسلامی را بخواهند طرفدار مردم باشند امین باشند اسلامی باشند و شرقی و غربی نباشد انحرافات مهم کتبی نداشته باشند تا اینکه کارهایی که می کنند اگر خدای نخواسته در این امر کوتاهی شود و شیاطینی که می‌خواهند افرادی را به ملت جا بزنند آن افراد منحرف یک وقت تعیین شوند برای شوراهای شهر و خود شهر خطرناک است